Allemansgoed Terheijl

Het uitzicht is van iedereen

Terheijl was in de middeleeuwen een uithof van het klooster in Aduard. De monniken haalden in Terheijl turf en klei, onder meer voor het vervaardigen van keramiek. Na hen kwam de adel en de gegoede burgerij, die inkomsten haalden uit de vervening, landbouw en, weliswaar kort, de productie van baksteen en dakpannen. Vandaag de dag staan er in Terheijl tweehonderdvijftig woningen, met evenzoveel eigenaren. Terheijl is geen landgoed (meer), maar wel nog een rustig, fraai landschap, fijnmazig doorsneden door enkele drukkere autowegen, fietspaden, onverharde bospaden en doodlopende wegen.

De Gemeentes Noordenveld en Westerkwartier hebben, mede dankzij hun bewoners, besloten het landschap van dit voormalige landgoed open te houden voor alleman. Vijf kunstenaars vormden het samenwerkingsverband ‘allemansgoed Terheijl’. Zij hebben de entrees van Terheijl met bakstenen zuilen gemarkeerd en hebben de unieke kenmerken van het gebied inzichtelijk gemaakt met een serie veld- en zogenaamde zwerfpalen. Bezoekers zijn welkom door de inspanningen van Staatsbosbeheer, Vereniging Natuurschoon, waterschap Noorderzijlvest en een groeiend aantal particulieren.

De rijke, natuurlijke variatie van Terheijl is het gevolg van de diverse grondsoorten die hier voorkomen. Het veen is weliswaar verdwenen, maar de klei is er nog en ook verschillende soorten zand. De cultuurhistorie van dit gebied berust eveneens op de eigenschappen van deze grondsoorten. De kunstenaars hebben van dit gegeven gebruik gemaakt, lerend van mensen in de omgeving en samenwerkend met experts van binnen en van buiten. Elk geplaatst werk is gemaakt van het materiaal uit het gebied; de eigenschappen van de bodem bepaalden dus mede het werk. Het landschap is zo co-auteur van de kunstwerken. De werken zijn in alle opzichten een uitnodiging om ook als bezoeker je het gebied eigen te maken, onder het motto: Het uitzicht is van iedereen, inzicht verwerven doe je zelf.